Marian Grodzki, urodzony 7 grudnia 1895 roku w Brodnicy, był znaczącą postacią w historii polskiej medycyny oraz armii. Jako kapitan lekarz Wojska Polskiego, poświęcił swoje życie służbie wojskowej i medycznej. Jego zaangażowanie oraz profesjonalizm w obszarze medycyny przyczyniły się do jego uznania wśród współczesnych.
Niestety, jego życie zakończyło się tragicznie w wiosennych miesiącach 1940 roku w Charkowie, gdzie stał się jedną z wielu ofiar zbrodni katyńskiej. Grodzki pozostaje symbolem pielęgniarskiej i wojskowej odwagi, a jego historia jest ważnym przypomnieniem o brutalnych wydarzeniach, które miały miejsce w czasie II wojny światowej.
Życiorys
Urodziny Mariana Grodzkiego miały miejsce 7 grudnia 1895 roku w Brodnicy. Był on dzieckiem Leonarda oraz Heleny, z domu Ślążyk. Na edukację decydował się w rodzinnym mieście oraz uczęszczał do gimnazjum w Grudziądzu. Wkrótce rozpoczął studia na kierunku medycznym na Uniwersytecie Poznańskim. W okresie I wojny światowej, która miała miejsce w latach 1914–1918, służył w szeregach Armii Cesarstwa Niemieckiego.
Po odzyskaniu przez Polskę niezależności, w listopadzie 1918 roku został przyjęty do Wojska Polskiego. Aktywnie uczestniczył w walkach o niepodległość jako członek 14 pułku artylerii polowej. Dzięki swoim osiągnięciom, awansował na stopień porucznika w korpusie oficerów administracji sanitarnych, z dniem 1 czerwca 1919. W latach 20. XX wieku pełnił funkcję oficera w VIII batalionie sanitarnym w Poznaniu. W ramach tej jednostki został przydzielony do Centralnej Szkoły Wojskowej Gimnastyki i Sportów, gdzie w roku akademickim 1921/1922 sprawował rolę lekarza oraz prowadził zajęcia dotyczące antropometrii, a także wykłady, badania lekarskie i pomiary.
Podczas swojej kariery, ukończył również Oficerski Kurs Wychowania Fizycznego w latach 1922/1923. W 1923 roku ponownie służył w VIII batalionie sanitarnym, a w 1924 roku, jako oficer nadetatowy tej jednostki, został przydzielony do Oddziału Wyszkolenia Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VII w Poznaniu. Później był oficerem w 30 pułku piechoty, a w 1927 roku, jako oficer 38 pułku piechoty stacjonującego w Przemyślu, został odesłany na studia do Poznania, uzyskując tytuł doktora nauk medycznych.
Od 1929 roku pełnił funkcję lekarza w 3 pułku lotniczym. W 1932 roku, jako porucznik w korpusie oficerów sanitarnych, pracował w kadrze zapasowej 4 Szpitala Okręgowego w Łodzi. W 1934 roku pracował jako lekarz w 57 pułku piechoty w Poznaniu, a w kolejnych latach awansował na stopień kapitana. Przed wybuchem II wojny światowej był oficerem Państwowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego.
Warto zauważyć, że Grodzki angażował się także w działania sportowe, pełniąc funkcję pierwszego prezesa Polskiego Związku Hokeja na Trawie, założonego w Poznaniu 31 października 1926 roku. Po wybuchu II wojny światowej i agresji ZSRR na Polskę, 17 września 1939 został aresztowany przez Sowietów i osadzony w obozie w Starobielsku. Wiosną 1940 roku został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie, a jego zwłoki potajemnie pochowano w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach. Od 17 czerwca 2000 roku miejsce to stanowi formalny Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie, na którym figuruje również na Liście Starobielskiej NKWD, pod poz. 742.
Upamiętnienie
5 października 2007 roku, minister obrony narodowej Aleksander Szczygło nadał pośmiertnie stopień majora Marianowi Grodzkiemu. Uroczysty awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku w Warszawie, podczas ceremonii „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
Ordery i odznaczenia
Marian Grodzki został odznaczony wieloma prestiżowymi wyróżnieniami, które świadczą o jego odwadze i poświęceniu w służbie kraju. Oto lista najważniejszych odznaczeń, które otrzymał:
- krzyż walecznych,
- medal pamiątkowy za wojnę 1918–1921,
- medal dziesięciolecia odzyskanej niepodległości,
- odznaka za rany i kontuzje.
Przypisy
- Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 35 [dostęp 22.10.2024 r.]
- Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 05.10.2007 r. w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie.
- Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 17.09.2024 r.]
- Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 26.08.2024 r.]
- Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 28.08.2024 r.]
- AndrzejA. Sikorski, 80 lat hokeja na trawie [online], przewodnik-katolicki.pl [dostęp 13.11.2018 r.]
- Andrzej LeszekA.L. Szcześniak, Katyń. Lista ofiar i zaginionych jeńców obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk, Warszawa: Alfa, 1989, s. 305, ISBN 83-7001-294-9.
- CAWC. WBH CAWC., Kolekcja Krzyża Zasługi, „KZ 17-353”.
- Rocznik Oficerski 1924, s. 10142.
- Rocznik Oficerski 1923, s. 1258.
- Rocznik Oficerski 1923, s. 1165.
- Rocznik Oficerski 1924, s. 56, 1057.
- Rocznik Oficerski 1928, s. 718, 744.
- Rocznik Oficerski 1932, s. 336, 870.
- Pawełek, CWSzGiS 1929, s. 8, 9, 11, 12, 29.
- Księga Cmentarna Charkowa 2003, s. 149.
- Księga Cmentarna Charkowa 2003, s. LXXIV.
- „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 15.09.2023 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Zbigniew Janaszek | Maksymilian Klinicki | Emil Just | Ryszard MichałowskiOceń: Marian Grodzki