Cmentarz parafialny w Brodnicy

---

Historia

W 1805 roku powstał cmentarz parafialny, który z czasem stał się znaczącą nekropolią dla mieszkańców Brodnicy. Został on założony na obszarze przyklasztornego ogrodu dawnego klasztoru oo. reformatów. W XX wieku cmentarz został dwukrotnie powiększony; pierwsze rozszerzenie miało miejsce za kadencji ks. Władysława Fischoedera, który pełnił obowiązki proboszcza w latach 1919-1924, a drugie zrealizował ks. Józef Bielicki, proboszcz w latach 1924-1935.

Obecnie jest to największy cmentarz w Brodnicy, na którym wciąż odbywają się pochówki. Zarządem nekropolii zajmuje się parafia św. Katarzyny w Brodnicy. Na terenie tejże nekropolii znajdują się dwie obszerne kaplice rodowe, należące do rodzin Ossowskich oraz Petów. Dodatkowo, w starej części cmentarza można podziwiać wiele interesujących pod względem architektonicznym i historycznym nagrobków.

Między najciekawszymi nagrobkami wymienia się np. płytę nagrobną Jana Nepomucena Wibickiego, herbu Rogala, który pełnił rolę naczelnika powiatu brodnickiego i odszedł w 1852 roku. Interesujący jest także nagrobek z roku 1881 ozdobiony herbami Ryszewskich i Bardzkich oraz pomnik Wilhelma Hussa z 1889 roku.

Wśród nagrobków z początku XX wieku wyróżnia się pomnik z 1903 roku, którego centralnym motywem jest rzeźba anioła, umieszczona na grobie Feliksa Gabryszewskiego, a także nagrobek z pieta, który zdobi miejsce spoczynku rodziny Maciejewskich.

Niestety, w latach 90. XX wieku, podczas niezbędnej wycinki drzew zleconej przez parafię, zniszczeniu uległy liczne wartościowe nagrobki oraz rzeźby, które je zdobiły. Bez względu na zaistniałe straty, sprawcy tych zniszczeń nigdy nie zostali pociągnięci do odpowiedzialności.

Kwatera żołnierzy sowieckich

Na terenie cmentarza znajduje się kwatera, w której spoczywają żołnierze Armii Czerwonej z 1945 roku. W dniach 22-23 stycznia 1945 roku miały miejsce intensywne walki, w których uczestniczyli żołnierze 65 Armii, dowodzeni przez generała Pawła Batowa oraz 1 Gwardyjskiego Korpusu Pancernego pod wodzą generała Michaiła Panowa. Ich celem było pokonanie oddziałów niemieckich, które zajmowały umocnienia wzdłuż rzeki Drwęcy.

W trakcie walk o Brodnicę zginęło 109 żołnierzy sowieckich, którzy zostali pochowani w opisywanej kwaterze. To miejsce jest ważnym symbolem upamiętnienia ofiar tamtych wydarzeń.

• Rodzaj obiektu: Kwatera wojenna,
• Liczba pochowanych: 109,
• Liczba zidentyfikowanych: 0.

Ciekawostki

W sercu najstarszej sekcji cmentarza parafialnego w Brodnicy znajduje się pieta, która jest dziełem uznanego toruńskiego rzeźbiarza, Ignacego Zelka. Rzeźba ta została stworzona z okazji Roku Jubileuszowego 1934.

Pieta przedstawia wzruszający motyw trzech postaci: zdjętego z krzyża Jezusa Chrystusa, którego ciało jest podtrzymywane przez jego matkę, a obok stoi Maria Magdalena.

Pochowani

Na cmentarzu parafialnym w Brodnicy można spotkać wielu zasłużonych obywateli, którzy pozostawili trwały ślad w historii regionu. Wśród pochowanych wyróżniają się następujące osoby:

• Ludwik Grzemski – działacz społeczny, więzień Sachsenhausen (KL),
• Maksymilian Klinicki – oficer Wojska Polskiego, cichociemny,
• Lesław Laskowski – poseł,
• Wanda Truszczyńska – nauczyciel, więzień Ravensbrück (KL),
• Kazimierz Wojciechowski – drukarz, wydawca, redaktor, działacz narodowy.

---

Oceń: Cmentarz parafialny w Brodnicy

---